KSIĄŻKA I CO DALEJ 19 / BOOK AND WHAT NEXT 19
HOMMAGE À BERNARD HEIDSIECK
19 - 30.03.2018
Bernard Heidsieck (1928 - 2014); francuski poeta, artysta, performer. Studiował w elitarnym Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu i następnie w latach 1953 - 1988 pracował jako zastępca dyrektora generalnego we Francuskim Banku Handlu Zagranicznego. Jego rodzina produkowała od 1785 roku szampan Heidsieck & Co. Po śmierci ojca sprzedał swoje udziały w firmie i przeznaczył pieniądze na działalność artystyczną. Razem z Henri Chopinem, François Dufrêne i Brionem Gisynem należał do prekursorów poezji dźwiękowej (poèsie sonore). W roku 1991 otrzymał prestiżowe, francuskie wyróżnienie - Narodową Nagrodę Poezji (Grand Prix National de Poésie). Jego twórczość związana z poezją dźwiękową została nagrana i wydana na ponad 80 płytach LP i CD oraz kasetach m.in. "B2B3", "Poèmes-Partitions Biopsies et Passe-Partout", "Canal Street", „P Puissance B”, "Passe-Partout". Swoje utwory poetyckie prezentował w formie publicznych voice performance (poésie action) w muzeach i galeriach na całym świecie. W 2004 r. wydał książkę z 3 płytami CD "Derviche / Le Robert" (wydawnictwo Éditions Al Dante) zawierającą 26 poematów z lat 1976/86, poświęconych 26 literom alfabetu. Intencją Heidsiecka było zrealizowanie poematów dźwiękowych, które nagrane na magnetofon, miały sprawiać wrażenie “obracania się” wokół siebie w przestrzeni. Oscylowanie między jednym okrągłym ośrodkiem i uniesieniem w ekstazie: stąd w tytule odniesienie do derwiszów (obracających się tancerzy). A także stworzenie abecadła, zaczynając od dziesięciu pierwszych słów z każdej litery alfabetu z Dużego Słownika Le Robert, których sens był autorowi nieznany. O koncepcji tej książki i nagrań audio artysta mówi: Ważne jest, by im (nieznanym słowom) stworzyć odpowiednie otoczenie, zaszczepić dynamizm, dać im życie, którego według mnie były zupełnie pozbawione. Jedna zasada jest narzucona: przenoszenie jednej litery po drugiej, dwadzieścia sześć razy, w różny sposób, za każdym razem nakazując im odgrywanie innej roli, w konsekwencji stwarzając dwadzieścia sześć struktur tekstowych niepodobnych do siebie.
Od roku 1955 pisze swoje pierwsze wiersze - partytury (poèmes-partitions), które są dla niego układem stron do czytania na głos przed publicznością. Później używał terminu - poezja wykonywana - argumentując: „Poezja / Akcja, tak, ponieważ wiersz, porzucając komfort papieru, prowadzony jest ku przemianie, wiruje, balansując jednocześnie na linie, w pełni świadomy, w trakcie tych „odczytów/akcji”, otchłani/przestrzeni do zapełnienia, do trzymania, spętany, szalony w swoim obłąkańczym pragnieniu komunikacji lub wznowienia komunikacji”. Postulował i realizował w swojej sztuce idee takie jak - „wyjście słowa z pasywnej białej kartki papieru”, „ponowne wprowadzenie poezji w obręb komunikacji” czy „przejście od pasywnego tekstu do tekstu, którego powinnością jest stawanie się aktywnym”. Od 1959 roku Heidsieck korzystał z magnetofonu jako środka zapisu i retransmisji komplementarnej swoich utworów poetyckich. Traktował to jako nowe podejście do wiersza, przeprowadzając na nim, dzięki możliwościom technicznym, różnego rodzaju manipulacji tj. prędkość nagrania, cięcia, nakładanie słów, zniekształcenia dźwięku, powtórzenia etc. Taśma, która powstała w procesie takich przekształceń, jak twierdził artysta, symbolizuje fotografię, tropienie, wierność ruchom, magię, rytmy, zmiękczenia, skrócenia, zakłócenia myśli. Jego pierwsze interwencje na taśmie polegały m.in. na wycinaniu oddechu i pewnych sylab ze słów. Pod koniec lat 60-tych kilkunastu swoim utworom przypisuje termin „biopsje”. Twierdził, że jak lekarz, analizował/rozkładał tkanki, w tym wypadku elementy pochodzące z rzeczywistości go otaczającej, takie jak odgłosy ulicy, przypadkowe rozmowy, odgłos maszyn, dzwonek telefonu etc. W latach 1969 - 1980 wiele utworów Bernarda Heidsiecka nosi termin passe-partout, (np. utwór „Vaduz”, z roku 1974) będących specjalnym kluczem do otwierania, tak jak się otwiera jakąś komórkę, by sprawdzić, co się w niej znajduje, a jednocześnie był to termin neutralny umożliwiający uchwycenie czegokolwiek i przemienienia tego w coś innego. Artysta tworzył także prace plastyczne - kolaże liternicze, pod wspólną nazwą „abécédaire” (abecadło).
Bernard Heidsieck (1928 - 2014); French poet, artist, performer. Together with Henri Chopin, François Dufrêne and Brion Gisyn, he belonged to the precursors of sound poetry. In 1991 he received the prestigious French award - the National Poetry Award (Grand Prix National de Poésie). His work related to sound poetry has been recorded and released on over 80 LP and CD discs and cassettes, among others "B2B3", "Poèmes-Partitions Biopsies et Passe-Partout", "Canal Street", "P Puissance B", "Passe-Partout". He presented his poetry in the form of public voice performance (poésie actions) in museums and galleries around the world. From 1955, he writes his first poems - poèmes-partitions, which are for him a page layout for reading aloud to the public. From 1959, Heidsieck used a tape recorder as a means of recording and retransmitting his poems in a complementary way. He treated this as a new approach to the poem, carrying out various manipulations on it, thanks to technical possibilities, such as the speed of recording, cutting, applying words, distorting the sound, repetition, etc. The "Hommage à Bernard Heidsieck" exhibition is organized by the AT Gallery in the cycle Book and what next - classicists.
